Kâdî Beydâvî Tefsirine Hâşiye Yapan Uşşâkî
Kâdî Beydâvî Tefsirine Haşiye yapan Uşşâkî
(Hâşiye : Bir yazmada yazarın verdiği bilgiyi açıklamak ya da aynı konuda daha ayrıntılı bir bilgi vermek amacıyle başka bir yazarca oluşturulan yazma.)
İmam Ebu’l – Hayr Kadı Nasırüddin Ebu Said Abdullah bin Ömer bin Muhammed eş – Şirazî el- Beydavî (585 – 685 h / 1189 – 1286 m) (1) hz.nin eserlerinden biri de Envaru’t Tenzîl ve Esraru’t Te’vil (azar azar indirmenin nurları ve yorumlamanın esrarları) adlı Kur’an tefsiridir. (2) Bu tefsir ve kelâm eserleri medrese programlarının asırlarca taşıyıcı metni haline geldiği gibi tefsiri de 1759’dan 1924 yılına kadar yapılan huzur derslerinin (Osmanlı Padişahının ve Ulemanın da katıldığı ilmi toplantılar) aslî kaynağı olmuştur.
Ebû İshak İsâmüddin İbrâhim b. Muhammed b. Arabşah el-İsferâyînî (ö.945 / 1538 ) hz.nin bir eseri de Ḥâşiye ʿalâ Tefsîri’l-Beyżâvî (Ḥâşiye ʿalâ Envâri’t-Tenzîl) Beyzâvî tefsirinin A‘râf sûresinin sonuna kadar hâşiyesidir ve Ḥâşiye ʿalâ Cüzʾi ʿAmme min tefsîri’l-Beyżâvî’dir. (3)
İsferâyînî hz.nin Beydavi tefsirine yapmış olduğu haşiye üzerine yapılan çalışmalardan biri de Uşşâkîzade Seyyid Abdülbaki b. Abdurrahim b. Hüsameddin (1090/1679) efendininkisidir.
Abdülbaki efendi, müderrislik, Mısır ve Mekke kadılıkları yaptı. 1090/1679’da Konya’da vefat etti.
Kaynaklar: Hediyyetü’l-Arifin, I, 496; Kehhale, V, 73; Sicill-i Osmani, III, 296; Şeyhi, I, 462-63;
Eserleri
1. Haşiye ala Tefsiri’l-Beyzavi
2. Haşiye ala Haşiyeti’l-İsam li’l-Beyzavi
384. Uşşakîzade
Abdülbaki b. Abdurrahim b. Hüsameddin
1. Hâşiye alâ Tefsîri’l-Beydâvî [Hacı Mahmud 60]. 2. Hâşiye alâ Hâşiyeti’l-İsam li’l-Beydâvî [Süleymaniye 175].
385. Uşşakîzade 1090/1679
Seyyid Abdülbaki b. Abdurrahim b. Hüsameddin [Vekâyi’, I. 462-63; Sicill-i Osmanî, III. 296; Hediyye, I. 496; Kehhâle, V. 73].
1. Hâşiye alâ Tefsîri’l-Beydâvî. (Osmanlı Dönemi yazılan tefsir ile ilgili eserler bibliyografyası Muhammed Abay)
http://www.allame.com/aktp/mgoster.asp?m=1131
Günümüzdeki Kadı Beydavi Tefsirleri :
1-Beydavi Tefsiri – Envaru’t-Tenzil ve Esraru’t-Tevil
Yazar: Kadı Beydavi Tercüme: Abdülvehhab Öztürk Yayınevi : Kahraman Yayınları
2- Beydavi Tefsiri Şadi Eren Selsebil yayınevi
http://nurkitap.com/index.pl?kitap=2994
3-İnternet Ortamında Beydavi Tefsiri (Şadi Eren)
https://kuran-ikerim.org/kuran-tefsiri
Kaynaklar :
1.https://www.arifankitapevi.com/urun/beydavi-tefsiri-envarut-tenzil-ve-esrarut-tevil/
2.https://www.islam-tr.net/konu/kadi-beydavi-ve-tefsiri-muteber-midir.34566/
…
http://www.enfal.de/ecdad97.htm
…
http://www.ehlisunnetbuyukleri.com/Islam-Alimleri-Ansiklopedisi/Detay/BEYDAVI-Abdullah-bin-Omer/2353
…
https://sorularlaislamiyet.com/kaynak/kadi-beydavi
…
https://islamansiklopedisi.org.tr/envarut-tenzil-ve-esrarut-tevil
…
https://www.mumsema.org/k-l/4657-kadi-beydavi-kimdir.html
…
Kadı Beydavi Müstakim Arıcı
http://www.isam.org.tr/index.cfm?fuseaction=objects2.detail_content&cid=1289&cat_id=4
…
(3) https://islamansiklopedisi.org.tr/isferayini-isamuddin